Talihsizin Tarihine Ek 5

GEZİLİ COĞRAFYA KURSLARI

Değinilmesi gereken bir başka önemli konu daha vardır. Milli Eğitim Bakanlığı ile Türk Coğrafya Kurumu ve Coğrafya Enstitüleri (İstanbul ve Ankara Üniversitesi Coğrafya Enstitüleri) birlikte Gezili Coğrafya Kursları düzenlemişlerdir. Bunların bazıları hakkında Türk Coğrafya Dergilerinin çeşitli sayılarında bilgiler bulmak mümkündür. Aşağıdaki bilgilerin bir kısmı C. A. Alagöz’ün Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi Yıl: XI-XII-XIII-XIV, Ankara 1973-1975’de yayınlanan “DTCF Ülkeler Coğrafyası Kürsüsü Çalışmaları Hakkında” adlı çalışmasından alınmıştır. Benim burada ifade ettiklerim bunların dışında kalan ya da daha önce her hangi bir yerde yayınlanmamış olanlar hakkındaki bazı ayrıntılardır.

1947 yılında Bakanlık Orta Öğretim Genel Müdürü biyoloji öğretmeni Hayri Ardıç’ın talebi üzerine, 1946-1948 yılları arasında Yüksek Öğretim Genel Müdürlüğü yapan Faik Reşit Unat’ın ilgi ve desteğiyle Prof. Alagöz gezili kurs programları hazırlamıştır. 3 gezili kurs programı hazırlanmış ve bakanlığa sunulmuştur. Programlar İstanbul Üniversitesinden

Ordinaryüs İbrahim Hakkı Akyol, Prof. Darkot, Tanoğlu ve Ardel taraflarından incelenip onaylanmıştır. Bu planın I. gurup gezisi, Prof. Ali Tanoğlu ile Alagöz idaresinde Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu'da; II. gurubun gezisi Prof. Ardel idaresinde Batı Anadolu'da; III. gurubun gezisi, Güneydoğu ve Güney Anadolu'da Prof. Darkot idaresinde yapılmış ve her üç grup, Ankara'da toplanan Coğrafya Kongresinde, gezilerindeki gözlemleri değerlendirmişlerdir.

Birinci grup Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu (6-31 Temmuz 1947) Gezili Coğrafya Kursu Programı aşağıdaki gibidir.
6 Temmuz 1947 Pazar: Ankara'dan hareket
6 Temmuz 1947 Pazar: Kayseri’ye varış
8 Temmuz 1947 Salı: Kayseri’ den hareket
8 Temmuz 1947 Salı: Sivas'a varış
11 Temmuz 1947 Cuma: Sivas'tan hareket
12 Temmuz 1947 Cumartesi: Erzurum'a varış
14 Temmuz 1947 Pazartesi: Erzurum'dan hareket
14 Temmuz 1947 Pazartesi: Bayburt'a varış
15 Temmuz 1947 Salı: Bayburt'tan hareket
15 Temmuz 1947 Salı: Trabzon'a varış
18 Temmuz 1947 Cuma: Trabzon'dan hareket
18 Temmuz 1947 Cuma: Gümüşhane'ye (yahut Bayburt’a)
19 Temmuz 1947 Cumartesi: Gümüşhane’den hareket
19 Temmuz 1947 Cumartesi: Erzurum'a varış
19 Temmuz 1947 Cumartesi: Erzurum'dan hareket
22 Temmuz 1947 Salı: Zonguldak'a varış
23 Temmuz 1947 Çarşamba: Zonguldak'tan hareket
23 Temmuz 1947 Çarşamba: Karabük'e varış
25 Temmuz 1947 Cuma: Karabük-Bolu
26 Temmuz 1947 Cumartesi: Bolu'dan Abant'a gidiş-dönüş
27 Temmuz 1947 Pazar: Bolu-Adapazarı
31 Temmuz 1947 Perşembe: Adapazarı'ndan hareket
31 Temmuz 1947 Perşembe: Ankara'ya Dönüş

Millî Eğitim Bakanlığı, bu verimli, olumlu denemeden sonra, DTCF Ülkeler Coğrafyası Kürsüsü’nden, başka gezili kurslar da istemiştir. Bu kurslar, Türk Coğrafya Kurumu Meslek Haftaları ve Kongrelerinden önce yapılarak kursa katılanların toplantılardaki çalışmalardan da faydalanmaları sağlanmıştır.

3. Coğrafya Kongresi öncesinde, 1951 Ağustosunda Prof. Dr. Danyal Bediz, Ali Tanoğlu ve Cemal Alagöz idaresinde, (Doç. Dr. Reşat Izbırak ve Doç. Dr. Cevat R. Gürsoy'un da katılımıyla) bir gezili kurs yapılmıştır. Güzergâh şöyledir: Ankara'dan hareketle Bolu-Mengen-Zonguldak-Eski Cağa, Düzce, Akçakoca, Arifiye, Kandıra, İstanbul.

Gezili Coğrafya Kurslarının Üçüncüsü 8-24 Temmuz 1952'de Prof. Cemal Arif Alagöz idaresinde Batı Anadolu’ya yapılmıştır. Gezi güzergâhı Ankara, Haymana, Kavuncu köprüsü ve Sakarya-Hamidiye Köy Enstitüsü, Sakarya başı, Bolvadin, Kütahya, Simav, Salihli, Manisa, İzmir, Ödemiş, Bozdağ Gölcüğü, Birgi, Selçuk ve Efes, Meryemana, Kuşadası, Ortaklar, Priyen, Milet, Bafa, gölü, Aydın, Denizli, Pamukkale ve Hiyerapolis, Uşak, Çifteler, Sivrihisar, Haymana, Ankara şeklindedir.

Kursa aralarında Türk coğrafyasına yayınlarıyla da katkı yapmış Cevat Korkut, Bekir Beret ve Kamil Günel gibi isimlerin de olduğu 30 öğretmen katılması planlanmış ancak 29 katılım olmuştur.

III. GEZİ PROGRAMI

08/07/1952: Ankara-İstasyon-Gazi Eğitim Enstitüsü
08/07/1952: Gazi Eğitim Ens.-Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Ankara-Hamidiye
09/07/1952: Hamidiye-Afyon
09/07/1952: Afyon-Kütahya
10/07/1952: Kütahya-Simav
11/07/1952: Simav Gölü ve çevresi
11/07/1952: Simav-Demirel-Salihli
13/07/1952: Salihli-Alaşehir-Kula Alaşehir-Salihli
13/07/1952: Salihli-Adala-Marmara Gölü (Gidiş-Dönüş)
13/07/1952: Salihli-Turgutlu-Manisa
14/07/1952: Manisa-M. Kemal Paşa-İzmir
15/07/1952: İzmir-İnciraltı
15/07/1952: İzmir-B.Yamanlar
15/07/1953: İzmir-Tire-Ödemiş
17/07/1953: Ödemiş-Bozdağ-Gölcük
18/07/1953: Ödemiş-Bayındır-Efes-Meryem Ana-Kuşadası-Söke-Ortaklar Köy Enstitüsü
19/07/1953: Ortaklar- Söke-Priyen harabeleri, Bafra Gölü, Milet harabeleri ve çevresi
20/07/1953: Ortaklar-Aydın-Denizli
21/07/1953: Denizli-Honaz ve Çürüksu vadisi ve dolayları
23/07/1953: Denizli-Pamukkale-Denizli
23/07/1953: Denizli-Çal-Çivril-Uşak
23/07/1953: Uşak-Gediz, Kütahya-Eskişehir Hamidiye
24/07/1953: Hanidiye-Ankara
24/07/1953: Ankara-Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi.
24/07/1953: Gazi Eğitim Enstitüsü-İstasyon

Katılanlar ve görev yerleri ise şu şekildedir:
1- Münevver Erdön, Adana Kız Öğretmen Okulu.
2- Zeki Öztanrısever, Edirne Öğretmen Okulu
3- Melâhat Sezer, Konya Kız Öğretmen Okulu
4- İsmet Konuk, Bolu Öğretmen Okulu
5- Akif Arkış, Pulur Köy Enstitüsü
6- Mehmet Uçkan, Cilavuz Köy Enstitüsü
7- Muzaffer Batuk, Arifiye Köy Enstitsü
8- Esat Bilginsoy, Arifiye Köy Enstitüsü (Rahatsızlığı sebebiyle katılamadı)
9- Hatice Ketin, Kızılçullu Köy Enstitsü
10- Niyazi Ünay, Çifteler Köy Enstitüsü
11- Naci Arı, Kepirtepe Köy Enstitüsü
12- Makbule Çetik, Aksu Köy Enstitüsü
13- Zehra Üstün, Hasanoğlan Köy Enstitüsü
14- İbrahim Pehlivan, Savaştepe Köy Enstitüsü
15- Bahriye Bayar, İvriz Köy Enstitüsü
16- Nermin Yalçın, Kızılçullu Köy Enstitüsü
17- Nebahat Gökçay, Aydın Lisesi
18- Hayriye Kutlu, Kayseri Lisesi
19- Fatma Gürsoy, Tokat Lisesi
2o- Şükriye Tam, Sivas Lisesi
21- Suat Aydınlı, Kütahya Lisesi
22- Cahide Erbek, Denizli Lisesi
23- Muzaffer Göksel, Afyon Lisesi
24- Sekip İçinsel, Eskişehir Lisesi
25- Kamil Günel, Van Lisesi
26- Macit Karakurum, Tokat Lisesi
27- Suphi Atay Manisa, Lisesi
28- Seyfi Alpan, Balıkesir Lisesi
29- Bekir Beret, Trabzon Lisesi
30- Cevat Korkut, İzmir Karşıyaka Lisesi

1953 yazında, Adana-Haruniye (Bugünkü Düziçi) Sosyal Bilgiler gezili kursu: Prof. Cemal Alagöz idaresinde 10-25 Ağustos tarihlerinde yapılmıştır. Kurs, Adana, Hatay, Maraş çevresinde gerçekleştirilmiştir. Program şöyledir:

10 Ağustos 1953 Pazartesi: Haruniye
11 Ağustos 1953 Salı Haruniye
12 Ağustos 1953 Çarşamba: Haruniye çevresinde
13 Ağustos 1953 Perşembe Haruniye çevresinde
14 Ağustos 1953 Cuma: Adana-Saimbeyli (Gece Saimbeyli’de)
15 Ağustos 1953 C.Ertesi: Saimbeyli civarında (Gece Saimbeyli’de)
16 Ağustos 1953 Pazar: Saimbeyli-Adana (Gece Adana’da )
17 Ağustos 1953 Pazartesi: Adana-Karataş-Yumurtalık-Karataş (Gece Karataş’ta)
18 Ağustos 1953 Salı: Karataş-Adana-Kösreli-İskenderun -Antakya (Gece Antakya’da)
19 Ağustos 1953 Çarşamba: Antakya-Haruniye
20 Ağustos 1953 Perşembe: Haruniye’de dinlenme
21 Ağustos 1953 Cuma: Haruniye’de Yeniköy pazarı.
22 Ağustos 1953 C.Ertesi: Haruniye’de
23 Ağustos 1953 Pazar: Haruniye’de
24 Ağustos 1953 Pazartesi: Haruniye-Maraş (Gece Maraş’ta)
25 Ağustos 1953 Salı Haruniye’ye dönüş ve Kursun kapanması.

17 Temmuz-5 Ağustos 1957, Doğu ve Güneydoğu Anadolu gezili kursu: Prof. Cemal Arif Alagöz idaresinde (Asist. Aydoğan Köksal'ın iştirakiyle): Ankara, Yozgat, Akdağmadeni, Sivas jips karstı, Divriği ve demir madenleri, Malatya, Akçadağ, Hazar gölü Ergani ve bakır madeni Diyarbakır, Batman, Garzan petrol kampı-Batman rafinerisi Bitlis-Tuğ-Ahlat Nemrut krater gölü Van-Hakkâri (Hakkâri’ye otobüsle giden ilk gezili kurs) Van, Doğubayazıt, Iğdır, Tuzluca, Kağızman, Kars, Sarıkamış, Erzurum, Pülümür, Malatya, Pınarbaşı, Kayseri, Ürgüp, Nevşehir, Gülşehir, Kırşehir, Ankara.

1962 Temmuzunda, Profesör Cevat R. Gürsoy idaresinde (Asist. Aydoğan Köksal’la birlikte) Batı Karadeniz bölümüyle Marmara bölgesine bir gezili kurs düzenlenmiştir.

1968 yazında Marmara gezili kursu düzenlenmiştir.

1970 yazında, Bakanlık "Öğretmeni İşbaşında Yetiştirme" Dairesince düzenlenen 20 günlük bir Batı Anadolu coğrafya gezili kursu da, Asist. Dr. Alâeddin Tandoğan'ın iştirakiyle Prof. Dr. Talip Yücel tarafından idare edilmiştir.

1970 ile 1975 yılları arasında yapılan gezili kurslarla ilgili diğer bazı bilgiler Türk coğrafya Dergisi’nin 26. Sayısında bulunabilir.

Kurumun XXV. Coğrafya Meslek Haftası 21-30 Temmuz tarihlerinde “8 Numaralı Coğrafya Kursu” ile birlikte yapılmıştır. Hafta Mersin Tevfik Sırrı Gür lisesinde yapılmıştır.

Bilimsel geziler 25 Temmuz Pazar günü başlamıştır. Gezi programı şöyledir:
25-7-1976 Pazar: Mersin, Silifke, Ovacık, Mersin (Viranşehir, Kanlıdivane, Cennet ve Cehennem Obrukları, Silifke Kalesi), konaklama Mersin’de.
26-7-1976 Pazartesi: Mersin-Adana; Şişe ve Cam Fabrikaları, Ataş Rafinerisi, Tarsus, Çamlıyayla, Adana’da tekstil fabrikası ziyareti, Seyhan Barajı, gece Adana’da.
27-7-1976 Salı: Adana-Kahramanmaraş; Kozan, Kadirli, Osmaniye, Bahçe, Türkoğlu, Gece Kahramanmaraş’ta.
28-7-1976 Çarşamba: Kahramanmaraş-Antakya; Narlı, Gaziantep, Kilis, Hassa, Kırıkhan, Hamam, Reyhanlı, Hatay Devlet Üretme Çiftliği, gece Antakya’da.
29-7-1976 Perşembe: Antakya-Mersin; Harbiye, Belen, İskenderun, Demir Çelik Fabrikası, Ceyhan, Yumurtalık, Adana, gece Mersin’de.
30-7-1976 Cuma: Değerlendirme ve kapanış.

Kurumun XXVI. Coğrafya Meslek Haftası 3-6 Kasım 1978 tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Coğrafya enstitüsünde yapılmıştır.
Hafta sırasında 5-11-1978 Pazar günü İstanbul ve çevresine gezi düzenlenmiş
6 Kasım Pazartesi günü de Merkez Yönetim Kurulu Toplantısı yapılmıştır.