1944 YILI GENEL MERKEZ KURULU TOPLANTISI RAPORU
Türk Coğrafya Kurumu’nun ‘Umumi Merkez Heyeti’ 1944 yılı birincikânun (Aralık) ayının 11’i ile 16’sı arasında yapılan İkinci Meslek Haftası sırasında Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde toplanmıştır. Toplantı duyuru yazışmaları kurum Asbaşkanı Celâl Aybar imzasıyla yapılmıştır.
Umumi Merkez Heyeti Gündemi şöyledir:
1- Kurumun senelik çalışmaları ve malî durumu hakkındaki raporun incelenmesi.
2- Mali hesapların iki murakıp tarafından incelenmesi ve idare heyetinin ibrası.
3- Kurum namına yapılmakta olan 1:500.000 ölçekli harta hakkında izahat.
4- Coğrafi tetkikler hakkında teklifler ve bu hususta bir plân hazırlanması.
5- Kurum bütçesinin takviyesi çareleri.
6- İstanbul’un 500 üncü fetih yıldönümü münasebetiyle yapılacak yayın hazırlıkları.
7- İzahlı coğrafya lûgatının tertibi.
8- Türkiye’de hartacılık mevzuu hakkında Niyazi Otmanbölük ve Hakkı subaşı tarafından İdare Heyetine tebliğ edilen muhtıranın tetkiki.
9- Kongrenin toplantı zamanı ve yeri.
10- Gelecek meslekî toplantının yeri, zamanı ve konuları.
11- Umumî Merkez Heyeti üyelerinin teklifleri.
Toplantı saatleri: 13.XII.1944 Çarşamba saat 10.30 ve 16.XII.1944 Cumartesi saat 15.30’dur.
Türk Coğrafya Kurumu İdare Heyeti yukarıda gündeme ilişkin olarak Umumi Merkez Heyetine üç sayfalık bir rapor sunmuştur. Bu raporda söz edilen başlıca konular şunlardır:
Heyet görevi devraldığı 22.V.1943 tarihinden raporu sunduğu tarihe kadar (Aralık 1944) 22 toplantı yapmış çeşitli kararlar almıştır. Raporda yer alan konular sırasıyla şöyledir:
1- Bu süreç içerisinde 24 yeni üye kaydedilmiş ve böylece kurum üye sayısı 337 kişiye ulaşmıştır.
2- Meskûn yer adları üzerinde çalışmalar yapılmış ve 1940 nüfus sayımı bilgilerine dayanarak yerleşim yerlerinin ilçelere göre alfabetik listesi tamamlanmış, bir sonraki yıl için tüm ülkenin alfabetik listesinin oluşturulmasına karar verilmiştir.
3- 1:500.000 ölçekli büyük Türkiye hartası baskı hazırlıklarına devam edilmiştir. Koordinat sistemi merkez heyeti üyelerinin istediği değişiklik Harita Umum Müdürlüğünce de uygun görülerek Gauss-Kruger’e göre yeniden düzenlenmiştir. 12 pafta üzerinde hazırlanan hartanın 24 pafta halinde basılması kararlaştırılmıştır. Bakıya hazır halde olan hartalar için 3000 nüshaya yetecek miktarda kâğıt Vekâletçe temin edilmiştir. Diğer taraftan kurum menfaatine olmak üzere baskı miktarının artırılması düşüncesi sebebiyle Harta Genel Müdürlüğü’nden muvafakat alınmış ve konu umumi merkez heyetinin kararına bırakılmıştır.
4- Dâhiliye Vekâletinden (İçişleri Bakanlığı) gelen 23 Mart 1944 tarih ve 1/163 sayılı yazı ile idare amirlerinin çalışacakları yer hakkında coğrafi ve genel bilgi edinmelerini kolaylaştırmak ve bakanlığın diğer çalışmalarında kullanacağı bilgi kaynağı olmak üzere ülkenin ilçelere göre coğrafyasının nasıl oluşturabileceği sorulmuştur. Buna cevaben 21 Nisan 1944 tarihinde kurum Redaksiyon Heyet Başkanı Prof. Besim Darkot’un da katılımıyla Kurum Başkanı ve Maarif (Eğitim) Bakanı olağanüstü toplantı yaparak rapor hazırlamış ve İçişleri bakanlığına sunmuşlardır.
5-İdare heyeti üyelerinden Faik Reşit Unat ile Dr. Cevat Gürsoy ve Dr. Reşat İzbırak esas şekilleri Coğrafya Kongresinde belirlenmiş olan ‘yer adları yazılış kılavuzu’ hazırlamakla görevlendirilmişler bu konuda Türk Dil Kurumu ile işbirliği edilmesi kararlaştırılmıştır. Konuya ilişkin temas ve çalışmalar sürdürülmüştür.
6- Hazırlanması işi 22 Nisan 1942 tarihinde Prof. Akyol’dan rica edilen İzahlı Terim Lûgati çalışmasının sonuçları beklenmektedir.
İlgili dönemde bütçe ise şöyle şekillenmiştir.
a- Memur ve müstahdem masrafları: 1943 yılı Mayıs ile Aralık arasında 1245 lira, 1944 yılı Ekim ayına kadar 1750 lira.
b- Aynı dönemler için tesisat ve demirbaş masrafı 1943’de 1 lira 70 kuruş, 1944’de 400 lira, yazı ve kırtasiye için 1943’de 125 lira, 1944’de 22 lira 80 kuruş ve diğer masraflar için 1943’de 208 lira 88 kuruş ve 1944’de 276 lira 5 kuruş.
c- Telif ve tercüme ücreti olarak 1943’de 582 lira, 1944’de 1582 lira,
d- yayın masrafı olarak 1943’de 5552 lira 38 kuruş (1944 henüz tahakkuk etmemiş)
e- Bilimsel çalışma ve toplantılar için 1943’de 141 lira 1944’de 288 lira ve diğer toplantılar için de 1943’de 111 lira 75 kuruş harcanmıştır.
1943 senesinde 6500 lira 7 kuruş varidata (gelire) karşılık 7968 lira 18 kuruş,
1944 yılında 7149 lira varidata karşılık 4318 lira 85 kuruş masraf yapılmıştır.
Bu sebeple 1944 yılı Birinciteşrin (Ekim) ayı sonunda 2830 lira 62 kuruş gelir kalmıştır.
Aynı dönemler için gelirlerin ayrıntısı da şu şekildedir:
a- Üyelerden elde edilen gelir 1943’de 193 lira, 1944’de 452 lira 50 kuruş,
b- Dergi abonesinden 1943’de 372 lira, 1944’de 195 lira 50 kuruş.
c- Hükümet yardımı ve temsil gelirlerinden 1943’de 5913 lira 20 kuruş ve 1944’de 5000 lira.
d- Yayın satışlarından 1944’de 465 lira 97 kuruş,
e- Banka faizinden 1943’de 21 lira 87 kuruş olmak üzere,
1943’de toplam 6500 lira 7 kuruş ve 1944’de 7149 lira 47 kuruş gelir elde edilmiştir.
Rapor, Kurumun işlerine ilgi gösteren ve yardımlarını esirgemeyen Maarif Vekili Hasan Âli Yücel, Harta Genel Müdürlüğü, İstatistik Umum Müdürlüğü ile Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekan ve profesörlerine teşekkür ile son bulmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder